Voor wie iets wil leren, zijn er veel mogelijkheden. Je kunt een online cursus doen, instructievideo’s bekijken via YouTube, een app downloaden, een boek lezen (ja, ja!) of een computerprogramma gebruiken voor leren. Maar werkt het eigenlijk wel, digitaal leren? Wanneer is het rendement het hoogst?
Hoewel je tegenwoordig het tegenovergestelde zou verwachten, verkiezen leerlingen fysieke, papieren boeken boven digitaal materiaal. Als je tenminste de factor “gewicht-in-je-tas” buiten beschouwing laat. Dat blijkt uit een onderzoek uit 2017 dat is uitgevoerd door onderzoekster M. K. Merga. Het boek blijkt de leerlingen / studenten meer tijd te kosten, omdat ze dat ‘nou eenmaal zorgvuldiger lezen’. Volgens een onderzoek van Cull (2011) ging 92% van de studenten ervan uit dat zij zich beter konden concentreren op een papieren boek dan op een digitaal exemplaar.
Natuurlijk is het hip om als uitgever mee te gaan in de digitale vaart der volkeren. Tegelijkertijd merk ik in de dagelijkse praktijk dat mijn studenten vaak te weinig overzicht hebben over digitaal materiaal, dat ze het zat worden om achter een scherm te zitten, dat ze minder geconcentreerd zijn en uiteindelijk minder leren. Onderwijswetenschapper Paul Kirschner blogde al vaker over het verschil tussen schrijven met een toetsenbord en schrijven met pen of potlood. Je raadt het al: de laatste variant verdient de voorkeur. En dat is ook niet gek: je zet kennis niet alleen om in taal, letters, klanken, maar ook in beweging.
We verwerken tekst op een veel minder diepe manier als we digitaal lezen. Het leren van een scherm lijkt wel efficiënt, maar blijkt minder effectief. Per saldo blijft er minder hangen; het residu van je inspanningen is minder groot. Het wordt al beter als je met pen of potlood digitaal verworven kennis gaat samenvatten op papier.
Dat is de reden dat ik voor het mbo-lesmateriaal voor Edu-Next gebruik maak van leer-werkboeken. Lezen, leren, verwerken, schrijven. Met een centrale rol voor de docent. Want hoe digitaler en onpersoonlijker de wereld van onze jongeren en studenten wordt, hoe belangrijker jouw taak als leraar is.